Tematy na wewnętrzną cześć egzaminu maturalnego
I. Literatura.
1. Artysta jako nauczyciel, kabotyn, wieszcz, kapłan sztuki, filozof. Wykaż różnorodne oblicza pisarza. 2. Motyw sądu, procesu i śledztwa w literaturze. Omów zagadnienia na wybranych przykładach. 3. ,,Nie mam nadziei / trochę żalu” [Z. Herbert]. Przedstaw portrety ludzi przegranych w literaturze, wskazując na różne przyczyny ich klęski. 4. Literackie historie niedopowiedziane do końca. Przywołaj te utwory, które Cię zainspirowały do rozważań o pełniejszym lub innym zakończeniu zdarzeń. 5. ,,Symbol to znak treści ukrytych i niejasnych, jest nieprzetłumaczalny i zagadkowy”. W związku z tą definicją dokonaj interpretacji symboli w wybranych dziełach literackich [poezja, dramat, proza]. 6. Na wybranych przykładach z różnych epok objaśnij funkcję konwencji onirycznej w kreowaniu świata przedstawionego. 7. Uprzedmiotowienie człowieka w systemie totalitarnym. Omów i zinterpretuj zjawisko na wybranych przykładach dzieł literackich. 8. Różne sposoby wykorzystania kategorii czasu w wybranych utworach. Omów na przykładach dowolnych dzieł epickich lub/i dramatycznych różnych epok. 9. Literatura faktu. Zanalizuj i zinterpretuj to zjawisko kulturowe XX wieku na wybranych przykładach. 10. Twój region w polskiej geografii życia literackiego i kulturalnego (zjawiska, grupy, postaci). Przywołaj wybrane przykłady i uzasadnij wybór. 11. Motyw miasta w literaturze. Omów różne jego realizacje w wybranych utworach literackich. 12. Postaci biblijne w wierszach polskich księży-poetów. Scharakteryzuj wybrane postaci, odwołując się do wybranych przykładów. 13. Bohater polskiego dramatu awangardowego. Prześledź różne rodzaje kreacji w dramacie polskim XX wieku i omów ich rolę. 14. Różne sposoby kreowania czasu i przestrzeni w utworach epickich. Porównaj kilka wybranych przez siebie dzieł. 15. Poeci tragiczni. Omów różnice postrzegania rzeczywistości przez wybranych autorów. 16. Motyw vanitas w literaturze. Przedstaw sposoby realizacji tego motywu i jego rolę w utworach literackich dwóch wybranych epok. 17. Dokument i parabola jako dwa sposoby mówienia o rzeczywistości. Podejmij temat, odwołując się do wybranych przykładów literackich. 18. Związki literatury z filozofią. Przedstaw utwory literackie, dla których inspiracja stały się dzieła lub poglądy filozoficzne. Wykaż, jaką rolę odegrały. 19. Bohater czytający. Zaprezentuj wpływ lektur na losy i wybory życiowe postaci literackich różnych epok. 20. Wielcy niepokorni w literaturze polskiej XX wieku. Omów dorobek literacki wybranego twórcy. 21. Rola motta w literaturze. Interpretując wybrane przykłady, wykaż związki motta z wymową danego dzieła. 22. Góry dosłownie i symbolicznie. Omów znaczenie tego wątku na wybranych przykładach literackich. 23. Nowatorstwo realizacji scenicznych w dramacie polskim ostatniego półwiecza. W oparciu o działalność sceniczną wybranych twórców teatralnych omów najwybitniejsze, Twoim zdaniem, przedstawienia. 24. Rola piosenki poetyckiej w działalności twórczej krakowskiej Piwnicy Pod Baranami. Przedstaw najwybitniejszych artystów i scharakteryzuj ich repertuar. 25. Przedstaw zaświaty romantyczne i ich rolę w wybranych utworach literackich tego okresu. 26. Na podstawie analizy wybranych romantycznych wierszy miłosnych 27. omów zabiegi poetyckie, za pomocą których poeta zbudował poetycką ekspresję. 28. Topos świata-księgi. Omów jego istotę i sposób realizacji w wybranych utworach literackich. 29. W jaki sposób wydarzenia historyczne lub odkrycia naukowe mogą kształtować sposoby literackiego kreowania świata? Odpowiedz na pytanie, analizując przykłady wybranych utworów literackich z dwóch różnych epok. 30. Swoistość gatunkowa reportażu. Omów na podstawie analizy wybranych przykładów. 31. Antyurbanizm w literaturze: przyczyny i przejawy zjawiska. Omów, analizując wybrane przykłady. 32. Różne sposoby kreowania miasta jako przestrzeni życiowej bohatera literackiego. Omów 33. na podstawie analizy wybranych przykładów. 34. Obraz mieszczan w literaturze. Omów jego ewolucję na wybranych przykładach. 35. Dawne i współczesne wzorce rodziny. Przedstaw temat w oparciu o wybrany materiał literacki. 36. Znaki „małych ojczyzn” - omów różne sposoby ich przedstawiania i funkcje w wybranych dziełach literackich. 37. Związki kultury barokowej z kulturą współczesną. Przedstaw temat w oparciu o analizę wybranych utworów literackich. 38. Funkcja estetyki brzydoty w literaturze. Przedstaw jej rolę w oparciu o wybrane przykłady utworów. 39. Na wybranych przykładach z różnych epok objaśnij funkcję konwencji onirycznej w kreowaniu świata przedstawionego. 40. Specyfika polskiej powieści historycznej. Omów charakter wybranych powieści zestawiając je z wybitnymi powieściami literatury powszechnej. 41. Dokument i parabola jako dwa sposoby mówienia o rzeczywistości. Podejmij temat, odwołując się do wybranych przykładów literackich. 42. Przedstaw specyfikę współczesnych pokoleń literackich, wykazując związek ich poezji z czasem tworzenia. 43. Przedstaw i porównaj katastroficzne obrazy rzeczywistości w wybranych utworach XX wieku. 44. Elementy orientalne w twórczości romantycznej. Analizując wybrane przykłady przedstaw sposoby nawiązań do kultury Wschodu. 45. Góry dosłownie i symbolicznie. Omów znaczenie tego wątku na wybranych przykładach literackich. 46. Omów motyw pielgrzyma, wędrowca w wybranych XIX / XX wiecznych utworach literackich. Jaką funkcję spełnia ten motyw w przywołanych przykładach?
II. Związki literatury z innymi dziedzinami sztuki.
1. Inspiracje biblijną Księgą Genesis i ich rola w wybranych utworach literackich i dziełach malarskich różnych epok. 2. Współczesne wersje motywu Madonny w literaturze i sztuce współczesnej. Omów na wybranych przykładach. 3. Różne sposoby ujęcia motywu śmierci i ich rola w literaturze i malarstwie XX wieku. 4. Przedstaw wizerunek melancholii i jego rolę w wybranych dziełach sztuki i utworach literackich różnych epok. 5. Codzienność jako temat malarstwa i literatury. Rozważ problem na podstawie wybranych utworów literackich i obrazów mistrzów niderlandzkich. 6. Pojęcie kiczu i kultury niskiej we współczesnej literaturze i filmie. Przedstaw temat w oparciu o wybrane przykłady. 7. Literackie i filmowe środki artystycznego wyrazu. Rozwiń temat poddając analizie wybrane dzieła. 8. Konstrukcja współczesnych powieści i filmów grozy. Omów temat w oparciu o adaptacje filmowe utworów Stephena Kinga lub innych autorów wymienionego gatunku. 9. Ekspresjonizm w literaturze i filmie. Omów temat, odwołując się do wybranych przykładów. 10. .Świat prowincji w opowiadaniach Brunona Schulza i obrazach Marca Chagalla. Dokonaj analizy porównawczej wybranych dzieł obu twórców. Porównaj je z sobą i przedstaw wnioski. 11. Adaptacje dzieł literackich w twórczości Andrzeja Wajdy. Scharakteryzuj twórczość reżysera w oparciu o wybrane przykłady filmów. 12. Antyutopia i inne wizje przyszłości w powieści i filmie. Scharakteryzuj temat odwołując się do kilku wybranych przykładów. 13. Motyw hamletyczny w literaturze i filmie polskim. Dokonaj wyboru utworów i omów sposoby realizacji motywu. 14. W jaki sposób wybitni twórcy współczesnego teatru polskiego realizują klasykę? Omów wybrane słynne inscenizacje teatralne wielkich dramatów polskich. 15. Echa powstań narodowych w literaturze i malarstwie. Rozwiń temat na wybranych przykładach. 16. Dramaty Szekspira jako źródło inspiracji dla literatury i filmu. Omów na wybranych przykładach. 17. Arcydzieła malarstwa jako temat poezji. Omów, odwołując się do wybranych przykładów. 18. Symboliczny obraz świata w literaturze i malarstwie. Omów na wybranych przykładach. 19. Rozważ, jak literatura XX wieku komentuje dzieła sztuki. Omów na wybranych przykładach. 20. Przyczyny wykorzystywania wątków literackich w grach komputerowych – omów na wybranych przykładach. 21. Literackie i filmowe podróże w czasie – przedstaw problem, odwołując się do wybranych utworów. 22. Muzyczne interpretacje znanych utworów poetyckich. Omów temat w oparciu o wybrane przykłady. 23. Realizm i kreacja w sztuce. Odwołując się do wybranych przykładów z literatury i innych dziedzin sztuki, omów odmienność artystycznych sposobów prezentowania w nich rzeczywistości. 24. Analizując wybrany dramat i jego sceniczną realizację, odpowiedz na pytanie: >W jaki sposób działo sztuki staje się „polityczne”?< 25. Impresjonizm w malarstwie i literaturze. Omów temat, odwołując się do dzieł polskich XIX i XX wieku. 26. Funkcja koloru w literaturze i sztuce. Przedstaw temat analizując wybrane przykłady dzieł z różnych epok.
III. Język
1. Tak mówią bohaterowie literaccy. Omów język wybranych postaci ze szczególnym uwzględnieniem cech ujawniających ich przynależność środowiskową i charakter. 2. Komizm słowny i sposoby jego realizacji. Omów temat w oparciu o wybrane przykłady z różnych epok. 3. Różnorodne funkcje tytułów artykułów prasowych. Przedstaw temat na podstawie wybranych przykładów ze współczesnej prasy. 4. Staropolskie związki frazeologiczne żywe do dziś. Zanalizuj wybrane przykłady frazeologizmów pochodzących z dawnych czasów. 5. Twórcze wykorzystanie języka mówionego w poezji współczesnej. Omów na przykładzie wybranych utworów. 6. Archaizacja i jej funkcje w dziełach literackich. Omów temat odwołując się do analizy wybranych przykładów. 8. Błędy językowe i przyczyny ich powstawania. Omów temat odwołując się do przykładów zaczerpniętych z języka współczesnych mediów. 9. Język w służbie ideologii. Przedstaw temat odwołując się do analizy języka wybranych utworów literackich. 10. Porównaj różne sposoby funkcjonowania ironii w poezji np. W.Szymborskiej, Z.Herberta, M.Białoszewskiego, M.Świetlickiego. Omów temat, odwołując się do twórczości dwóch wybranych poetów. 11. O sztuce przemawiania na przykładzie wybranych tekstów literatury dawnej. Przedstaw temat w oparciu o wybrane przykłady i wskaż różnorodność środków retorycznych. 12. Znaczące nazwiska i imiona bohaterów literackich. Przedstaw temat, odwołując się do utworów różnych epok. 13. Różne funkcje neologizmów w literaturze. Omów zagadnienie na wybranych przykładach. |